De verhuizing.

Met enig gevoel voor dramatiek schreef mijn collega in zijn mededeling naar onze veehouders: “Aan een lange traditie komt een eind…..” Inderdaad, we hebben de dierenartspraktijk aan de Ayttawei in Reduzum per 1 januari dit jaar gesloten. De spreekuren voor de gezelschapsdieren waren al eerder naar Grou verhuisd. Het centrum voor de grote huisdieren met de bijbehorende apotheek zit tegenwoordig ook aan de Oedsmawei, aan de achterzijde van de dierenkliniek wel te verstaan.

Bijna een eeuw geleden startte Gerrit Terpstra als veearts in Reduzum. Dat het er destijds nogal anders aan toe ging dan tegenwoordig moge duidelijk zijn. De bereikbaarheid over en weer alleen al. De boer of zijn arbeider moest hulp van de dierenarts komen halen; Terpstra reed in zijn beginjaren visites op de motorfiets. Veel boerderijen waren daarnaast echter slechts over het water te bereiken. Terpstra’s ruim veertigjarige loopbaan werd doorkruist door twee wereldoorlogen, waarin hij beide keren ‘onder de wapenen’ werd geroepen. Vooral als paardenarts. De studie diergeneeskunde van zijn zoon Gerard werd tijdens de tweede wereldoorlog verstoord door een optreden als ‘aspirant paardenarts’ tijdens de mobilisatie en later door onderduiken. In 1946 studeerde Terpstra jr. af en vanaf dat moment zette hij de praktijk een aantal jaren samen met zijn vader voort. In 1955 nam mijn eigen vader, Jan Wiersma, de werkzaamheden van Gerrit Terpstra over en trad hij toe tot een maatschap met zijn zwager. Vooral in de jaren zeventig kwam er een grote golf van veranderingen. De ligboxstal kwam in beeld en de gezelschapsdieren gingen een steeds groter aandeel vormen in de werkzaamheden. De melkveehouderij intensiveerde en het werd drukker. Lolke Kalsbeek kwam de gelederen versterken en gedrieën ging het voort.

Het spreekuur deed ook in die tijd zijn intrede. Eerst bij ons aan huis. Er werd een bank in de hal gezet en de apotheek annex het kantoor deed tevens dienst als spreekkamer. Het tussenmuurtje in de hal diende als pispaaltje voor de reuen die langs kwamen. Daar had mijn moeder al snel schoon genoeg van. De voormalige berging van de melkrijder naast ons huis kwam vrij en werd in 1975 door mijn vader gekocht en verbouwd tot ‘praktijk voor kleine huisdieren’. Na 10 jaar was er echter geen houden meer aan en werd het voormalig gebouw van de woningbouwvereniging aan de Oedsmawei in Grou aangekocht om als ‘dependance’ te dienen. Het verhaal van Mohammed en de berg. Immers Grou was veel groter dan Reduzum en het was handiger dat de dierenarts daar kwam dan dat de Grousters naar Reduzum togen met hun huisdieren. Het vormde de aanzet tot de huidige situatie waarin de dependance zou uitgroeien tot de hoofdvestiging.

Zelf volgde ik in 1990 mijn oom Gerard Terpstra op en Frank Schuurmans kwam een jaar later in de plaats van mijn vader. Het huidige veterinaire kwartet werd snel daarna kompleet met Eric Havik. Het pand aan de Ayttawei in Reduzum werd na een verbouwing vooralsnog het centrum van de praktijk. In de jaren negentig kreeg ook de differentiatie steeds meer gestalte. Ieder kreeg zijn eigen specialisatie; alhoewel we in elke discipline een typische eerstelijnspraktijk zijn gebleven, vergelijkbaar met de huisarts in de humane geneeskunde. Bij runderen en schapen is het zelden economisch verantwoord om door te sturen naar een kliniek; paarden daarentegen gaan geregeld naar gespecialiseerde collegae. En bij honden en katten is de emotionele waarde dusdanig dat wekelijks contact met de dierenziekenhuizen in de regio gewoon is geworden.

Van oudsher lag Reduzum heel centraal tussen de boerderijen waar we komen. Globaal van Barrahûs in het noorden tot net ten zuiden van het Prinses Margrietkanaal in Nes en van westelijk van Mantgum tot voorbij Warten in het oosten: we doorkruisen dagelijks het Friese hart. Dat heeft ons lang weerhouden van verhuizen. Toch bleek het steeds lastiger om op twee plaatsen te moeten werken. Om redenen van efficiency, automatisering en kostenbesparing hebben we ruim een jaar geleden de kogel door de kerk gejaagd en besloten het praktijkgebouw in Grou tot enige en hoofdvestiging te maken. Afstanden zijn immers al lang niet meer de beperkende factor.

Vrijdag 28 december werd de verhuizing een feit. Alle werkzaamheden moesten natuurlijk doorgaan, maar door weinig tevoren in te plannen leken die tot spoedgevallen beperkt te zullen blijven. Bovendien was het kerstvakantie en was er jeugd beschikbaar: een waar familiegebeuren. Om 8.00 uur in de ochtend startte KPN de actie. Deze multinational, die qua betrouwbaarheid en efficiency nog wel eens in gebreke blijft, was ons een slag voor. Door alvast één van de beide telefoonlijnen naar Grou door te schakelen, waar een (ander) telecombedrijf onze nieuwe telefooncentrale nog in werking moest zetten, scheelde wel telefoontjes en dus werk, maar dat was niet de bedoeling. Gelukkig was de andere lijn nog wel beschikbaar. En daar kwam zoveel op binnen dat het die dag nog razend druk was ook. Selfsupporting als we zijn hebben we alles met eigen materieel verhuisd. Dan gaat er wel eens iets mis natuurlijk. Om tijd te besparen dacht ik zelf een kast niet helemaal leeg te hoeven halen. In de spiegel zag ik ‘m al vervaarlijk in de aanhanger heen en weer zwiepen en vervolgens zwaaide de deur ook nog open. In gedachten zag ik een ravage op de Hôflânswei, maar die bleef gelukkig uit. En we misten later ook nog niets. Wel iets anders, maar dat was voor de verhuizing ook al zoek. Wonderen verwachtten we die dag niet. Zo rond een uur of elf was de chaos het grootst. Lastig als een collega bij een operatie per se iets nodig heeft wat ergens in een auto in een doos moet zitten. Maar noest werd doorgewerkt en na de middag kon het spreekuur gewoon draaien: onze automatiseringsdeskundige had de computers weer aan de praat en de nieuwe telefooncentrale werkte! Anderzijds zijn we gewend om te improviseren, juist één van de charmes van ons vak wat mijzelf betreft.

De praktijk in Reduzum is dicht, in Grou zijn we nog steeds bezig de laatste puntjes op de i te zetten. Voor de meeste klanten verandert er heel weinig. De spreekuren waren al uitsluitend aan de Oedsmawei. Telefoonnummers blijven gelijk en de nieuwe centrale moet een nog betere bereikbaarheid garanderen. Medicijnen zullen de veehouders voortaan uit Grou moeten halen, maar vaak nemen we die ook mee op route en worden ze thuisbezorgd. Service en klantvriendelijkheid hebben we altijd hoog in het vaandel gevoerd. Dat proberen we alleen maar nóg beter te doen. De balie zal bijvoorbeeld vanaf nu ook ’s ochtends van 08.00 – 09.30 uur open zijn. De spreekuurtijden blijven overigens gelijk. We staan daarbuiten 24 uur per dag, zeven dagen in de week, in de startblokken om een dier in nood te helpen.

Resteert dat het lijkt dat de dierenartsenpraktijk na bijna honderd jaar Reduzum de rug toe heeft gekeerd. Niets is minder waar. We blijven echter niet hangen in nostalgisch terugblikken maar proberen ons volop voor te bereiden op de toekomst. Er wonen nog steeds drie dierenartsen in het dorp. En de naam? De plaatsnaam blijft voorlopig gewaarborgd in de naam van de praktijk. De ‘Dierenartsenpraktijk Reduzum-Grou’, midden in het hart van Friesland.

Bron: Menno J.Wiersma